بسمه تعالی 

 

   فرهنگنامه موضوعى قرآن كريم در سه جلد و حدود 4000 صفحه و با 1400 مدخل اصلى فراهم آمده و انگيزه تدوين آن علاوه بر صرفه‏جويى در وقت محققان و پژوهندگان و ارائه راهنمايى براى اهل نظر و انديشه، كمك به گردآورى مواد تحقيقى لازم براى پژوهشگران حوزه علوم انسانى بوده است.
دكتر احمد خاتمى، مولف فرهنگنامه موضوعى قرآن كريم معتقد است كه به رغم تلاش‏هاى فراوان محققان و قرآن‏پژوهان، فعاليت‏هاى ما در خصوص قرآن جنبه كاربردى نيافته و لازم است گروههاى مختلف علمى و مفسران قرآن از طريق تحقيق و تاليف و از طريق تاسيس بنيادها و نهادهاى فرهنگى فضايى ايجاد كنند كه بتوانند در آن فضا به استنباطهاى دقيق‏تر و درست‏ترى از مفاهيم قرآن دست يابند، به گونه‏اى كه اين استنباطها براى دنياى امروز كارآمد باشد. به باور دكتر خاتمى اگر فعاليت‏ها در اين زمينه هماهنگ و منظم باشند، مى‏توان آينده‏اى روشن‏تر را براى امت اسلامى انتظار داشت.
فرهنگنامه موضوعى قرآن كه به انگيزه بهره‏بردارى و استفاده كاربردى از قرآن كريم فراهم آمده است، داراى فهرستى الفبايى از مداخل اصلى است. پس از اين فهرست، فرهنگنامه داراى يك فهرست راهنماست كه خوانندگان را با ارجاع به مدخل اصلى، به موضوع مورد نظرشان راهنمايى مى‏كند. علاوه بر اين فهرست فهرست ديگرى با عنوان فهرست تكميلى تهيه شده است كه در آن اصطلاحات اشخاص، اماكن، مفاهيم و موضوعاتى كه بصورت صريح در قرآن نيامده، اما بصورت ضمنى و با توجه به شان نزول و كتب تفسير به آنها اشاراتى رفته، آمده است همچنين كلياتى در خصوص سوره‏هاى قرآن در آغاز فرهنگنامه آمده است تا پيش‏درآمد آشنايى علاقمندان با سور قرآنى گردد و در پايان فرهنگنامه نيز خلاصه‏اى از شان نزول آيات قرآن كريم گنجانده شده است تا در مواقع ضرور كمك كار محققان باشد.
به اين ترتيب فرهنگنامه موضوعى قرآن شامل بيش از 1400 مدخل اصلى و سه هزار مدخل ارجاعى است و متن آيات را همراه با ترجمه و توضيحات لازم، شان نزول آيات و فهرست هاى مختلف در اختيار پژوهشگران قرار داده و از اين لحاظ در ميان فرهنگنامه‏هاى قرآنى بى‏نظير است.
در خصوص مداخل، سعى مولف براين بوده است كه ذيل يك مدخل همه ايات مربوط به موضوع آورده شود. آنان كه در اين خصوص تجربه و آگاهى دارند، مى‏دانند كه تشخيص موضوع هر آيه و استنتاج اينكه كدام آيه بايد ذيل كدام مدخل قرار بگيرد، بسيار دشوار است. گذشته از اين مسئله، درك اينكه در يك فرهنگنامه مربوط به قرآن چه مداخلى حائز اهميت بيشتر است و مى‏تواند مجموعه‏اى از آيات را در ذيل خود جاى دهد نيز كار آسانى نيست. خطر عمده‏اى كه در اين خصوص مى‏تواند محققان را تهديد كند، انتخاب و درج مداخلى است كه رنگ كهنگى به خود گرفته باشند و به كار امروز نيايند، چنين اشتباهى مى‏تواند ارزش كارآمدى آثار قرآنى را بكاهد، اما خوشبختانه سعى شده است فرهنگنامه موضوعى قرآن كريم از اين آفت در امان باشد و فرهنگى »به روز« و »كارآمد« براى محققان حوزه‏هاى علوم انسانى به شمار آيد.
فرهنگنامه موضوعى قرآن كريم كه نخستين بار در سال 1382 از سوى دفتر نشر فرهنگ اسلامى به چاپ رسيده است، تاكنون سه بار تجديد چاپ شده است.
ضمناکتاب مذکوردرکتابخانه فرهنگسرای ملاصدراجهت مطالعه علاقمندان  موجودمی باشد.